Αρτηριακή πίεση (ΑΠ) είναι η δύναμη που προωθεί το αίμα μέσω των αρτηριών σε όλους τους ιστούς του σώματος, εξασφαλίζοντας την συνεχή κυκλοφορία.
Η ΑΠ εκφράζεται με δύο αριθμούς (πχ. 120 με 80 mmHg). Ο μεγάλος αριθμός (το 120) είναι η πίεση μέσα στις αρτηρίες, όταν η καρδιά συσπάται και εξωθεί το αίμα στην αορτή και καλείται συστολική πίεση. Ο μικρός αριθμός (πχ. 80) είναι η πίεση, όταν η καρδιά χαλαρώνει, ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς κτύπους και καλείται διαστολική πίεση. Το mmHg σημαίνει χιλιοστά στήλης υδραργύρου και είναι η διεθνής μονάδα μέτρησης της αρτηριακής πίεσης.
Η ΑΠ μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας ή από ημέρα σε ημέρα. Μπορεί να βρεθεί αυξημένη κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης ή σε ψυχική φόρτιση.
Η σταθερά αυξημένη ΑΠ χαρακτηρίζεται ως Αρτηριακή Υπέρταση (ΑΥ) και είναι μια κατάσταση που μακροπρόθεσμα, αν δεν ρυθμιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε πολλές επιπλοκές. Συνηθέστερες από αυτές είναι η καρδιακή ανεπάρκεια και η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Πώς θα μάθετε αν έχετε ΑΥ;
Η μόνη μέθοδος έγκαιρης διάγνωσης, είναι η μέτρησή της. Πρόκειται για μια απλή διαδικασία, αρκεί να γίνεται με σωστό τρόπο.
Πότε κάποιος θεωρείται υπερτασικός;
Αρτηριακή υπέρταση υπάρχει όταν, είτε η συστολική πίεση είναι ίση ή μεγαλύτερη με 140, είτε η διαστολική πίεση είναι μεγαλύτερη από 90 mmHg, είτε και οι δύο υπερβαίνουν αυτά τα όρια.
Ορισμός και ταξινόμηση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης (ΑΠ) (mmHg) σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης
| Κατηγορία | Συστολική | Διαστολική | |
| Βέλτιστη | <120 | και | <80 |
| Φυσιολογική | 120 - 129 | ή/ και | 80 - 84 |
| Υψηλή φυσιολογική | 130 - 139 | ή/ και | 85 - 89 |
| Υπέρταση σταδίου 1 | 140 - 159 | ή/ και | 90 - 99 |
| Υπέρταση σταδίου 2 | 160 - 179 | ή/ και | 100 - 109 |
| Υπέρταση σταδίου 3 | >= 180 | ή/ και | >= 110 |
| Μεμονωμένη συστολική υπέρταση | >= 140 | ή/ και | < 90 |
Μέτρηση στο σπίτι
Η μέτρηση της πίεσης στο σπίτι, πρέπει κατά προτίμηση να γίνεται με πιστοποιημένο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο που μετράει στο μπράτσο.
Οι παρακάτω συμβουλές θα βοηθήσουν να μην γίνονται λάθη κατά την μέτρηση:
- Η πίεση θα πρέπει να λαμβάνεται μετά από τουλάχιστον 5 - 10 λεπτά ξεκούρασης και ηρεμίας. Επίσης, την προηγούμενη μία ώρα να μην έχετε φάει, καπνίσει ή κουραστεί πολύ. Αφήστε να περάσει μία με δύο ώρες, μετά την γυμναστική σας, μέχρι να μετρήσετε την πίεσή σας.
- Το περιβάλλον να είναι ήσυχο και ευχάριστο από πλευράς θερμοκρασίας. Μπορείτε να είστε καθισμένοι αλλά με στηριγμένη την πλάτη σας.
- Να μη φοράτε στενά ρούχα στο χέρι που θα μετρήσετε την πίεσή σας.
- Το άνω άκρο πρέπει να είναι χαλαρό και να στηρίζεται σε μια επιφάνεια πχ. τραπέζι, γραφείο, έτσι ώστε η περιχειρίδα να είναι στο ύψος της καρδιάς. Εάν δεν στηρίζεται και απλά «κρέμεται» ή είναι χαμηλότερα από το ύψος της καρδιάς, τότε η πίεση μπορεί να βρεθεί αυξημένη κατά 7-10 mmHg.
- Τα κάτω άκρα δεν πρέπει να είναι σταυρωμένα και δεν πρέπει να μιλάτε, κατά την στιγμή της μέτρησης, γιατί η πίεση θα βρεθεί αυξημένη.
- Το μέγεθος του αεροθαλάμου της περιχειρίδος παίζει ρόλο στην ακρίβεια των μετρήσεών σας.
Για την αξιολόγηση της πίεσης στο σπίτι χρειάζονται μετρήσεις 5-7 ημερών, πρωί και απόγευμα, σε καθιστή θέση μετά 5 λεπτά ανάπαυση και με διπλή μέτρηση, κάθε φορά, με μεσοδιάστημα ενός λεπτού. Αξιολογείται ο μέσος όρος όλων των μετρήσεων που πρέπει να είναι για τη συστολική πίεση κάτω από 135 mmHg και για τη διαστολική κάτω από 85 mmHg. Μεμονωμένες μετρήσεις δεν έχουν διαγνωστική αξία.
Σε άτομα με υπέρταση υπό θεραπεία, παρακολούθηση της πίεσης στο σπίτι πρέπει να γίνεται 1 - 2 φορές την εβδομάδα.
Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά η μέτρηση της πίεσης;
Όλοι οι ενήλικες, οι έφηβοι και τα παιδιά πρέπει να μετρούν την πίεσή τους, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.
Άτομα με νόσο της καρδιάς, των νεφρών, εγκεφαλικό επεισόδιο, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρβαροι, ηλικιωμένοι και όσοι έχουν δυο (2) συγγενείς πρώτου βαθμού με υπέρταση, πρέπει να μετρούν τουλάχιστον κάθε 6 μήνες.
Επιμέλεια:
Ν. Σμυρνιούδης, Επιμελητής Α', Καρδιολογικό Τμήμα